Ünlü Uzo markası olan BABATZIM OUZO ( ΜΠΑΜΠΑΤΖΙΜ ), Silivri Ortaköy'de kurulan bir OUZO fabrikasıdır. Şu an halen ayakta duran ve bir işletme tarafından kullanılan fabrika Stavros oğlu Anestis Babatzimopoulos tarafından 1875 yılında Silivri Ortaköy'de kendi bağlarındaki üzümleri işlemeleriyle kurulmuştur. BABATZIM'in kuruluş hikayesi böyle başlamaktadır.
Anestis Babatzimopoulos, zorunlu nüfus mübadelesi ile birlikte 1922 yılında Kavala'nın Chrysoupoli kasabasına yerleşmesinin ardından vefat ettiği 1937 yılına kadar içki üretimine devam eder. Şu an BABATZIM halen dördüncü kuşak torunları tarafından yönetilmekte ve halen Kavala'nın Chrysoupoli kentinde eski tariflerle üretilip satış yapmaya devam etmektedir.
Ortaköy'deki fabrikanın orjinal tabelası fabrika içerisinde saklanmaktaydı. 2020 yılının sonlarına doğru tabela Silivri Kale Park'ın köşesinde bulunan tuvalet ve ofis binasının arka tarafında eserlerin yığıldığı atıl bölümde yer almaktadır.
Silivri Tarih Derneği olarak bizler de BABATZIM'in hikayesini dinlemek için Mpampatzim ailesinden Elena Mpampatzim ile iletişime geçerek bize bu hikayesini anlatmasını istedik.
1. Merhaba Elena.. Bize BABATZIM'in hikayesini anlatabilir misin?
Merhaba.. BABATZIM, Stavroslu Anestis Babatzimopoulos ve kardeşi Jangos tarafından 1875'te Istanbul'da kuruldu.
Anestis Babatzimopoulos, (babasının adı Stavros.), 1840 yılında Genna'da (Edirne) doğdu. Sonra İstanbul’da kalmak için gitti ve 1875’te şirketi kuruldu. Çok dinamik ve yaratıcı bir insandı. Aynı zamanda birlikte çalıştığı insanlarla da çok iyiydi. Şirketin adı Mpampatzim'dir. Türkçe adı ile Babacım anlamına gelmektedir. İşçileri onu böyle çağırırdı. Çünkü onları çocukları olarak gibi sevdi. İşi insanlara vermek istedi ve kim iş isterse onu şirkette işçi olarak kabul etti.
2. Silivri ve Ortaköy'e hiç geldiniz ya da temasınız oldu mu?
Mesleki alanda Silivri ve Ortaköy ile temasımız yok. Ancak bu mekanları ziyaret ettik ve çok iyi insanlarla tanıştık.
3. Şu anki üretim merkeziniz Ortaköy'deki ile benzerlik gösteriyor mu?
Ortaköy de bulunan üretim tesisine benzemiyor. Fakat değişmemiş olan şeylerden biri Uzo ve Tsipouro üretme şeklidir. Bunlar büyük babamızın zamanında aynıdır.
( Tsipouro veya çipuro, yaş üzüm cibresinden üretilen Yunanistan'a özgü rakıdır. Uzo'dan farklı olarak suma üretiminde üzümün şırası değil, şırası alınmış ancak hâlâ bir miktar şıra barındıran üzüm posası kullanılmaktadır. )
4. Bize o dönemdeki Ortaköy'deki fabrikadan ve ailenizin evinden bahsedebilir misiniz?
Ortaköy'deki fabrika 1893 yılında Anestis Bampatzimopoulos tarafından yaptırılmıştır. Fabrikanın ne zaman kurulduğunu kaydeden bir mermer levha da bulunmaktadır. Bizim arkadaşlar bu alanın hala resmi belgelerde ‚Mpampatzim olarak kaydedildiğini söylediler. Anestis, evini Ortaköy'de inşa etti ve bütün ailesi orada yaşadı.
Evin altında fabrikaya ulaşan bir geçit var olduğu söyleniyor fakat bu bir rivayet olabilir. Böylece büyükbabamın yağmur yağarken fabrikaya gittiği söylenir. Ayrıca Ortaköy'deki bir meydanda, büyükbabamızın adını taşıyan bir çeşme var.
5. Nüfus mübadelesinin ardından aile neler yaptı ve BABATZIM nasıl devam etti?
Anestis Mpampatzimopoulos, nüfus mübadelesi ile 1925 yılında Kavala'ya geldi. Evi Dialekto adında bir köydeydi. (Dialekto, Chrysoupoli, Kavala). Orada iki yıl boyunca tütünle çalıştı. 1928'de 88 yaşında Chrysoupoli'ye geldi ve oğullarıyla birlikte daha önce Konstantinopolis'te bulunan şirketi yeniden kurdu. Daha sonra Anestis Mpampatzimopoulos 1937'de 97 yaşında öldü. Ölümünün ardından çocukları ve torunları işe devam etti. Bugün iş dünyasında mirasçılarından Anestis Babatzimopoulos adıyla devam eder. ( Yunanistan'da çocuklarımıza büyükanne ve büyükbabaların isimlerini veriyoruz. Bu yüzden bugün, Bay Anestis denir.)
Resimdeki tabela İstanbul'da var olan dükkanda asılı olan tabelaydı. Aynı zamanda İstanbul'da gazete reklamlarında da kullanılıyordu.
6. BABATZIM'in başarısı nereden kaynaklanıyor?
Başarı, kurucunun İstanbul'da yarattığı iyi üründen kaynaklanıyordu. Gizli tarif bugüne kadar korundu.
7. Mübadele öncesi Ortaköy'de Türk ve Rumlar arasındaki ilişkilerin nasıl olduğu hakkında bilginiz var mı ?
Bildiğimiz ve kendimizden duyduğumuz şey, Yunanlıların ve Türklerin çok cana yakın yaşadıklarıydı. Sıradan insanların birbirleriyle problemleri yoktu. Öldüğü güne kadar Anestis, İstanbul'a ve Ortaköy'e geri döneceğine ve her şeyin onların bıraktığı yerden devam edeceğine inanıyordu. Yakında döneceğine inandı. O yüzden mülkleri için hak ettiği parayı almak istemedi.
8. Dedenizin hatıralarının olduğu Silivri'ye ve Ortaköy'e tekrar gelmeyi düşünür müsünüz?
Bizim yerleri defalarca ziyaret etmemize rağmen göreceğimiz için tekrar tekrar seviniriz. Ama İstanbul’daki dükkanları görmeyi çok isteriz. Adı ''İki labirent'' (ΟΙ ΔΥΟ ΛΑΒΥΡΙΝΘΟΙ) idi ve bildiğimiz kadarıyla Galata Köprüsü'nün altında bulunuyordu. Orayı bizden sonra Türk ordusunun depo olarak kullandığını biliyorum.
Bizlere bu hatıraları aktardığınız ve Silivrililer ile paylaştığınız için çok teşekkür ederiz Elena. En kısa zamanda sizlerin Ortaköy'e gelmesini umuyor, bu hatıraları sizlerle birlikte tekrar gezmekten onur duyacağımızı bilmenizi istiyoruz.
Tüm Yunanistan'a Silivri'den Sevgiler..
Silivri Tarihi Kültürel Mirası Koruma Eğitim ve Araştırma Derneği